Ehli-Beytin (e.s.) fazilat va şanina dair Quranda an baslica suralardan biri olan “Fatiha” surasinda da yer alan bazi ayeler Ahli-Beytin (e.s.) fazilatlarini tasdiq baximindan nazil olmusdur. Indi isa bu ayalarin Hz. Ali (e) barasinda endiyini naql edan manbalari taqdim edak:
“Kanzul Ummal” asarindan.
Ibni Abbas Peygambardan(s.a.a) naql etdiyi revayata gora:
“Peygambar(s) qezavat etdiyi bir anda Hz. Alinin(e) saginda va solunda 2 adam oturmusdu. Peygambar(s) bu vaxt onlara yonalarak bela buyurdu:
“Sag va sol ayrilikdir. Duzgun va dogru yol orta yoldur.” Daha sonra Hz. Alini(e) isara edarak bela buyurdu:
„Bu siratul mustaqimdir (dogru yoldur). Ona tabe olun va ona itaet edin!”
Nasainin “Xasais asarindan.
“Şübhə yoxdur ki, bu yol mənim doğru yolumdur. O halda ona tabe olun və başqa yollarla getməyin. Yoxsa sizi bu yolundan ayırarlar. Allah pisliklərdən çəkinəsiniz deyə sizə bunları əmr etdi (Ənam surəsi, 153-cü ayə)
Həmin kitabda bu ayənin təfsirində “sirat” sözündə məqsədin Quran və Əhli-beyt(ə) olmasına dair rəvayətlər var.
Yenə eyni kitabda ibni Abbas atasından və Zeyd ibni Əli ibn Hüseyndən(ə.s.) nəql edilən başqa bir rəvayət isə belədir:
“Allah bəndələrini salam yurduna çağırır və dilədiyi kimsəni Sıratəl-müstəqimə hidayət edər” (Yunus surəsi , 25-ci ayə). Ayədəki “salam yurdunda” məqsədin Cənnət və “Siratəl-müstəqim”dəki qəsdin isə Hz Əli ibn Əbu Talibin (ə.s.) vilayəti olduğu bildirilmişdir (“Xəsais” kitabında bu ayə ilə əlaqədar olan bölümü)
Hakim Xəskani Hənifini “Şəvahidut-Tənzil” kitabında Cabir ibn Abdullah Ənsaridən (r.ə.), o da Peyğəmbərdən (s.ə.a.) nəql edərək:
“Allah Əli ibn Əbu Talibi və onun xanımı (Hz. Fatimə(ə.s.)) ilə övladlarını öz höccəti olaraq qərar vermişdir. Onlar ümmətin elm qapılarıdır. Kim onların vasitəsi ilə hidayət olmuşsa, “Sıratəl-müstəqimə” hidayət olmuşlar (“Xəsais” kitabı c.1, səh58. hədis 89)
5.Əllamə Sələbi təfsirində və Şeyx Abdullah Hənəfi “Ərcəhul mətalib kitabında Əbu Hureyrədən və digər səhabələrdən nəql edilən rəvayətlərə görə “Sıratəl-müstəqim”dəki məqsədin Peyğəmbərin (s.ə.a.) Əhli-beyti olduğunda ittifaq etmişlər.
5.Hafiz Şəhr Məhəmməd ibn Əli ibn Şəhr Əşvab Mazandarani “Mənaqib” adlı kitabında Abdullah ibni Abbasdan bu ayənin təfsirində belə nəql edir:
“Bizi sırətal-müstəqimə hidayət et” dedikdə Peyğəmbər bizi onun Əhli-beytini sevməli və onların yolu ilə getməli olduğumuzu bəyan etmişdir (“Xəsais” kitabı c.3, səh73)
6.Sələbinin təfsir kitabında Bureyrədən “Bizi sıratəl-müstəqimə hidayət et” ayəsinin təfsirində belə nəql edilir:
“Sıratda(yolda) məqsəd Məhəmməd və Əlinin yoludur”
İmam Məhəmməd Baqirdən (ə.s.) belə buyrulur:
“Bizi sıratəl-müstəqimə hidayət et. O sırat ki, nemət verdiyin şəxslərdir” ayəsi “Allahım, bizi İmam Əlinin vilayətinə və İslam dininə hidayət et” deməkdir.
7.Cabir ibn Abdullah Ənsari Peyğəmbərdən (s.ə.a.) belə nəql edir:
“Səhabələr Peyğəmbərin yanında olduğu bir vaxtda Hz Əliyə işarə edərək belə buurur: “Bu doğru yoldur. Ona tabe olun və ona itaət edin”.
8.Əllamə Hüseyn Məhəmməd Təbatəbai “Əl-mizan” adlı təfsirində “Təfsirul Əyyaşi”dən imam Cəfər Sadiqin(ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir: “Sıratəl-müstəqimdəki məqsəd Əmirəlmöminin Əlidir” (c.1. səh.39)
9.Əhli-Beyt(ə.s.) məktəbinin mənbələrinə nəzər yetirdiyimizdə isə məsun imamlardan(ə.s.) nəql edilən rəvayətlərin işığında “sıratəl-mustəqim”dəki məqsədin onların özlərindən başqa heç bir şəxsə aid edilməyəcəyinə dair rəvayətlərə rastlanmaqdadır:
“Bizik ən aydın yol və sıratəl-müstəqim” (Nurus-səqaleyn təfsiri c.1. səh20)
10.Mufəzzəl ibni Ömər İmam Cəfər Sadiqdən (ə.s.) “sıratəl-müstəqim” haqqında soruşduqda bu cavabı almışdır:
“Sırat yolu Allahın mərifətini tanıdan yoldur. Sirat iki dənədir – biri dünyada, digəri isə axirətdədir. Dünyadakı sırat-itaətin vacib olduğu məsum imamlardır. Demək hər kəs onu tanıyıb və ona itaət edərsə sıratəl-müstəqimə hidayət olmuşdur. Axirətdəki sirat isə Cəhənnəmin üzərindən keçmək üçün atılmış körpüdür. (“Təfsirul-Burhan” c.1)
11.Sələbinin “Təfsirul Kəbir” kitabında “Fatihə” surəsi təfsir edilərkən Əbu Bureyyədən belə nəql edilir:
“Doğru yol Hz. Məhəmməd (s.ə.a) və Onun Əhli-Beytinin yoludur”.
Sələbi yenə Vaqi bin Cərraha, Səvriyə, Sədiyyə, səhabə və mühacirdən ibni Abbasa əsaslanaraq bu hədisi əlavə etməkdədir:
“Bizi doğru yola hidayət et yəni bizi Məhəmməd (s.ə.a.) və Onun Əhli-Beytinin sevgisinə istiqamətləndir” deməkdir.
“Kanzul Ummal” asarindan.
Ibni Abbas Peygambardan(s.a.a) naql etdiyi revayata gora:
“Peygambar(s) qezavat etdiyi bir anda Hz. Alinin(e) saginda va solunda 2 adam oturmusdu. Peygambar(s) bu vaxt onlara yonalarak bela buyurdu:
“Sag va sol ayrilikdir. Duzgun va dogru yol orta yoldur.” Daha sonra Hz. Alini(e) isara edarak bela buyurdu:
„Bu siratul mustaqimdir (dogru yoldur). Ona tabe olun va ona itaet edin!”
Nasainin “Xasais asarindan.
“Şübhə yoxdur ki, bu yol mənim doğru yolumdur. O halda ona tabe olun və başqa yollarla getməyin. Yoxsa sizi bu yolundan ayırarlar. Allah pisliklərdən çəkinəsiniz deyə sizə bunları əmr etdi (Ənam surəsi, 153-cü ayə)
Həmin kitabda bu ayənin təfsirində “sirat” sözündə məqsədin Quran və Əhli-beyt(ə) olmasına dair rəvayətlər var.
Yenə eyni kitabda ibni Abbas atasından və Zeyd ibni Əli ibn Hüseyndən(ə.s.) nəql edilən başqa bir rəvayət isə belədir:
“Allah bəndələrini salam yurduna çağırır və dilədiyi kimsəni Sıratəl-müstəqimə hidayət edər” (Yunus surəsi , 25-ci ayə). Ayədəki “salam yurdunda” məqsədin Cənnət və “Siratəl-müstəqim”dəki qəsdin isə Hz Əli ibn Əbu Talibin (ə.s.) vilayəti olduğu bildirilmişdir (“Xəsais” kitabında bu ayə ilə əlaqədar olan bölümü)
Hakim Xəskani Hənifini “Şəvahidut-Tənzil” kitabında Cabir ibn Abdullah Ənsaridən (r.ə.), o da Peyğəmbərdən (s.ə.a.) nəql edərək:
“Allah Əli ibn Əbu Talibi və onun xanımı (Hz. Fatimə(ə.s.)) ilə övladlarını öz höccəti olaraq qərar vermişdir. Onlar ümmətin elm qapılarıdır. Kim onların vasitəsi ilə hidayət olmuşsa, “Sıratəl-müstəqimə” hidayət olmuşlar (“Xəsais” kitabı c.1, səh58. hədis 89)
5.Əllamə Sələbi təfsirində və Şeyx Abdullah Hənəfi “Ərcəhul mətalib kitabında Əbu Hureyrədən və digər səhabələrdən nəql edilən rəvayətlərə görə “Sıratəl-müstəqim”dəki məqsədin Peyğəmbərin (s.ə.a.) Əhli-beyti olduğunda ittifaq etmişlər.
5.Hafiz Şəhr Məhəmməd ibn Əli ibn Şəhr Əşvab Mazandarani “Mənaqib” adlı kitabında Abdullah ibni Abbasdan bu ayənin təfsirində belə nəql edir:
“Bizi sırətal-müstəqimə hidayət et” dedikdə Peyğəmbər bizi onun Əhli-beytini sevməli və onların yolu ilə getməli olduğumuzu bəyan etmişdir (“Xəsais” kitabı c.3, səh73)
6.Sələbinin təfsir kitabında Bureyrədən “Bizi sıratəl-müstəqimə hidayət et” ayəsinin təfsirində belə nəql edilir:
“Sıratda(yolda) məqsəd Məhəmməd və Əlinin yoludur”
İmam Məhəmməd Baqirdən (ə.s.) belə buyrulur:
“Bizi sıratəl-müstəqimə hidayət et. O sırat ki, nemət verdiyin şəxslərdir” ayəsi “Allahım, bizi İmam Əlinin vilayətinə və İslam dininə hidayət et” deməkdir.
7.Cabir ibn Abdullah Ənsari Peyğəmbərdən (s.ə.a.) belə nəql edir:
“Səhabələr Peyğəmbərin yanında olduğu bir vaxtda Hz Əliyə işarə edərək belə buurur: “Bu doğru yoldur. Ona tabe olun və ona itaət edin”.
8.Əllamə Hüseyn Məhəmməd Təbatəbai “Əl-mizan” adlı təfsirində “Təfsirul Əyyaşi”dən imam Cəfər Sadiqin(ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir: “Sıratəl-müstəqimdəki məqsəd Əmirəlmöminin Əlidir” (c.1. səh.39)
9.Əhli-Beyt(ə.s.) məktəbinin mənbələrinə nəzər yetirdiyimizdə isə məsun imamlardan(ə.s.) nəql edilən rəvayətlərin işığında “sıratəl-mustəqim”dəki məqsədin onların özlərindən başqa heç bir şəxsə aid edilməyəcəyinə dair rəvayətlərə rastlanmaqdadır:
“Bizik ən aydın yol və sıratəl-müstəqim” (Nurus-səqaleyn təfsiri c.1. səh20)
10.Mufəzzəl ibni Ömər İmam Cəfər Sadiqdən (ə.s.) “sıratəl-müstəqim” haqqında soruşduqda bu cavabı almışdır:
“Sırat yolu Allahın mərifətini tanıdan yoldur. Sirat iki dənədir – biri dünyada, digəri isə axirətdədir. Dünyadakı sırat-itaətin vacib olduğu məsum imamlardır. Demək hər kəs onu tanıyıb və ona itaət edərsə sıratəl-müstəqimə hidayət olmuşdur. Axirətdəki sirat isə Cəhənnəmin üzərindən keçmək üçün atılmış körpüdür. (“Təfsirul-Burhan” c.1)
11.Sələbinin “Təfsirul Kəbir” kitabında “Fatihə” surəsi təfsir edilərkən Əbu Bureyyədən belə nəql edilir:
“Doğru yol Hz. Məhəmməd (s.ə.a) və Onun Əhli-Beytinin yoludur”.
Sələbi yenə Vaqi bin Cərraha, Səvriyə, Sədiyyə, səhabə və mühacirdən ibni Abbasa əsaslanaraq bu hədisi əlavə etməkdədir:
“Bizi doğru yola hidayət et yəni bizi Məhəmməd (s.ə.a.) və Onun Əhli-Beytinin sevgisinə istiqamətləndir” deməkdir.
